درمان دارويي

گلوکوم (آب سیاه)

متخصصان چشم پزشکی این مرکز در تشخیص و درمان گلوکوم (آب سیاه) سال ها تبحر و تجربه دارند. آنچه در این مرکز انجام می گیرد، از بین به روز ترین روشها و تجهیزات آزمایش شده انتخاب می گردد. علاوه بر اینکه شمار زیادی از بیماران مبتلا به گلوکوم (آب سیاه) تنها با درمان دارویی بهبود می یابند، با این حال صدها مورد درمان گلوکوم (آب سیاه) به کمک دو روش جراحی با لیزر و جراحی برشی گلوکوم نیز در این مرکز انجام گرفته است.

تشخیص و انتخاب نوع درمان بر عهده چشم پزشک جراح می باشد. افرادی که نیاز به درمان جراحی و یا لیزر دارند، به اتاق های مورد نظر هدایت می شوند. اتاق های لیزر درمانی مجهز به انواع لیزر یاگ (YAG)، اس ال تی (SLT) و سبز (Green) می باشند. اتاق های جراحی نیز مجهز به دستگاه های ميكروسكوپي دقیق جراحی می باشند. پزشک جراح در این اتاق حضور دارد و تمامی پرسنل اتاق جراحی، در زمینه فعالیت خود در حیطه جراحی چشم با تجربه و آموزش دیده هستند.

گلوکوم (آب سیاه) چیست؟

در تصویر سمت راست، میدان بینایی طبیعی، و در سمت چپ، یک عصب بینایی سالم را مشاهده می کنید.

گلوکوم (آب سیاه) در واقع از بین رفتن تدریجی عصب بینایی است؛ که معمولا (نه همیشه) به دلیل فشار چشم بالاتر از حد طبيعي رخ می دهد. در بيشتر بیمارانی که براي گلوکوم درمان می شوند، فشار چشم تثبیت شده و یا به آرامی افزایش می یابد. گلوکوم حتی در بین کسانی که فشار چشم آنها طبیعی است (فشار چشم كمتر از ٢١) نیز می تواند رخ دهد. زمانی که فشار داخلی چشم به شدت بالا برود، در حدی که برای عصب بینایی خطرناک باشد، گلوکوم (آب سیاه) مزمن زاویه باز (chronic open angle)–که بسیار رایج است- اتفاق می افتد. در این وضعیت عصب بینایی در طول زمان تخریب شده و در نهایت منجر به نابینایی کامل می گردد. عصب بینایی شبیه به کابل تلویزیون است که وظیفه انتقال تصویر از چشم به مغز را بر عهده دارد. فشار بالا در چشم موجب فشردگی و آسیب رشته هاي عصبي و رگ های خونی موجود در عصب بينايي می شود. چنانچه عصب بینایی دچار آسیب گردد، ابتدا دید فرد بدون هیچ علایمی کاهش می یابد و پس از مدتی بینایی وی به سرعت و به طور کامل از دست می رود.

مقایسه گلوکوم زاویه باز (open angle) وزاویه تنگ (narrow angle)

گلوکوم را می توان به دو دسته جداگانه تقسیم بندی کرد: گلوکوم زاویه باز و گلوکوم زاویه بسته (زاویه تنگ). گلوکوم زاویه باز که معمولا شایع تر است، بر اثر آسیب سيستم تخليه دروني مايع زلاليه چشم (شبکه ترابکولایی) ایجاد می شود و موجب افزایش فشار داخلی چشم می گردد. این نوع گلوکوم در اکثر موارد به آهستگي پیشرفت می کند و غالبا تا زمانی که منجر به یک آسیب جدی و غیر قابل برگشت به بینایی نشود، علایمی نشان نمی دهد. از این رو انجام معاينات دوره اي چشم پزشکی برای پیشگیری از آن ضروری است.

در گلوکوم زاویه بسته یا زاویه تنگ، عنبیه به طور فیزیکی مسیر تخليه داخلی مايع زلاليه در چشم را مسدود می کند. در این وضعیت، عنبیه در روند طبيعي تخليه داخلي مايع زلاليه چشم اختلال ایجاد می کند. این نوع از گلوکوم معمولا به صورت ناگهانی ایجاد می شود. زمانی که بروز علایم حمله گلوکوم زاویه بسته آغاز می شود، نیاز به درمان سریع و فوری است. در چنین وضعیتی که حاد و غالبا با درد همراه است، بیمار باید تحت درمان اورژانسی قرار گیرد. خوشبختانه با انجام معاينات دوره اي چشم پزشکی در اکثر موارد پیش از آنکه علایم این بیماری آشکار شود می توان آن را تشخیص داده و به کمک لیزر درمانی از وقوع حمله گلوکوم زاویه بسته پیشگیری نمود.

گلوکوم با فشارطبیعی (یا پایین) (Normal / Low pressure Glaucoma)

علایم این وضعیت نیز بسیار مشابه با گلوکوم زاویه باز است، با این تفاوت که در این نوع از گلوكوم فشار چشم كمتر از حد طبيعي به عصب بینایی آسیب می رساند (فشار طبیعی 21 است) و اين افراد هـيچ گاه فشار چشم بالاتر از حد طبيعي نداشته اند. در اين بيماران، هدف از درمان، رسيدن به فشار چشم بسيار پايين تر از فشار چشم طبيعي مي باشد.

گلوکوم (آب سیاه) چگونه تشخیص داده می شود؟

به کمک معاينات دوره اي چشم پزشکی !!!

در اکثر موارد بدون اینکه بیمار به قصد تشخیص گلوکوم مراجعه کرده باشد، چشم پزشک در طي انجام معاينات دوره اي چشم پزشکی این بیماری را تشخیص می دهد. گاهی بیمار برای انجام یک معاينه ساده چشم، تشخیص آب مروارید یا حتی برای معاينه پيگيري تحلیل ماکولا و يا ساير علت هاي غيرمرتبط با گلوكوم به مرکز مراجعه می کند و چشم پزشک پس از انجام معاينات معمول چشم پزشکی، گلوکوم را تشخیص می دهد. چنانچه به همین سادگی گلوکوم تشخیص داده شود جای بسی خوشحالی است؛ چرا که بدترین نوع علایم گلوکوم در بیمارانی مشاهده می شود که گلوکوم آنها تشخیص داده نشده و یا درمان نگردیده است. به همین دلیل همواره تاکید می کنیم حتی اگر احساس می کنید چشمان شما کاملا سالم است، معاينات معمول چشم پزشکی را طبق یک برنامه دوره ای منظم انجام دهید.

آزمایشات تشخیص گلوکوم (آب سیاه)

برای تشخیص گلوکوم از یک آزمایش به تنهایی استفاده نمی شود. بینایی فرد از جنبه های مختلف و به کمک دستگاههاي تخصصي سنجش و ارزیابی می گردد. دستگاههاي تخصصی و انواع آزمایش هایی که براي تشخیص گلوکوم در مرکز ما مورد استفاده قرار می گیرد، عبارتند از:

تونومتری (Tonometry)

تونومتری وسیله ای برای اندازه گیری فشار داخلی چشم می باشد. در این مرکز ازApplanationTonometry استفاده می شود؛ زیرا به روز ترین ابزار دقیق در این زمینه می باشد و سریع و بدون درد است. در این مرکز از دستگاه های تونومتری ایرپاف (به کمک جریان هوا) (تونومتری غیر تماسی) نيز استفاده مي گردد. دقت دستگاه های تونومتری با پاف (ایرپاف) و تونوپن (قلم اندازه گیری فشار چشم) کمتر از ApplanationTonometry است.

پاکیمتری (Pachymetry)

پاکی متری وسیله ای است که ضخامت قرنیه را به کمک روش اولتراسوند (سونار) اندازه گیری می کند. وجود قرنیه نازک می تواند منجر به بروز گلوکوم (آب سیاه) شود، در حالی که قرنیه ضخیم گاهی اوقات می تواند از بروز آن جلوگیری نماید.

گونیوسکوپی (Gonioscopy)

 گونیوسکوپی

زمانی که متخصص چشم تست گونیوسکوپی را انجام می دهد به دنبال آن است تا بررسی کند چه تعداد رنگ دانه های تیره، شبکه تخلیه زلالیه را مسدود کرده اند و دریابد آیا عنبیه تا اندازه ای جابجا شده است که موجب بروز گلوکوم زاویه بسته گردد یا خیر. در این آزمایش یک لنز مخصوص به کار می رود و قبل از آن چشم با استفاده از قطره بی حسی موضعی، بی حس شده است.

زاویه طبیعی چشم

در اين تصوير، زاویه باز وسیع (wide-open angle) را مشاهده مي كنيد، كه در آن عنبیه از محل قوس قرنیه کاملا دور می شود. عدسی چشم پشت عنبیه قرار گرفته است. با بالا رفتن سن، عدسي چشم ضخيم شده، و به عنبیه فشار وارد کرده و آن را به جلو هل می دهد. برخی افراد به طور ارثي زاویه چشم شان تنگ است و با بالا رفتن سن بيشتر از ديگران مستعد ابتلا به گلوکوم زاویه تنگ می باشند. شایع ترین نوع گلوکوم در آمریکا، گلوکوم زاویه باز می باشد در حالی که در آسیا گلوکوم زاویه تنگ شایع ترین علت قابل پيشگيري نابینایی است.

معاینه عصب بینایی پس ازگشادشدن مردمک (Dilated Optic Nerve Examination)

با وجود آنکه این آزمایش بسیار کارآمد است، اما جای آزمایشات تخصصی را نمی گیرد و تشخیص و ارزیابی آن کاملا وابسته به نظر چشم پزشک متخصص می باشد. در زیر تصویر یک عصب بینایی آسیب دیده -که از همین آزمایش بدست آمده- نشان داده شده است. با وجود بروز آسیب در عصب بینایی، این بیمار هیچ علایمی نداشته است.

تصویر عصب بینایی آسیب دیده

آزمایش میدان بینایی (Visual field test)

تصویر خاکستری که در زیر مشاهده می کنید، مربوط به آزمایش میدان بینایی است که نشان دهنده میدان دید فرد پس از آسیب به عصب بینایی می باشد.

از دست رفتن سریع میدان بینایی

این آزمایش میزان دید محیطی فرد را مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد. آسیب های زودرس که در اثر گلوکوم به وجود آمده اند، به کمک این آزمایش تشخیص داده می شوند. ما در این مرکز از جدید ترین دستگاه های کامپیوتری برای سنجش میدان بینایی محیطی فرد بهره می بریم. در اين مركز از آزمایش هامفری سیتا 2-24 به اين منظور استفاده می شود. هر دو چشم در مدت 10 الی 20 دقیقه تست می شوند و آزمایش میدان بینایی معمولا سالیانه تکرار می شود تا میزان آسیب ناشی از گلوکوم و سرعت پیشرفت آن مورد ارزيابي قرار گيرد. طبق مطالعات معتبر انجام شده، نرم افزار "تحلیل پیشرفت گلوکوم- Glaucoma Progression Analysis" (GPA) قادر است با تحلیل و مقایسه نتایج حاصل از آزمایشات دوره ای میدان بینایی بیماران، سرعت پیشرفت بیماری را در دسته های "ثابت"، "احتمالا در حال پیشرفت" و "در حال پیشرفت" طبقه بندی نماید. نتایجی که این نرم افزار به دست می دهد بهترین شرایط را برای ارزیابی مجدد متخصص از وضعیت بیمار فراهم می آورد.

بررسي رشته های عصب (Nerve Fiber Analysis)

در این آزمایش که اسکن چشم به کمک نوری با انرژي كم انجام می شود، عصب چشم و ضخامت لایه های عصبی اندازه گیری می گردد (نقش عصب، انتقال پیام تصویری از چشم به مغز می باشد). در گلوکوم، اين عصب دچار آسیب می شود و بینایی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. آزمایش تحلیل رشته های عصب به کمک دستگاهی به نام " OCT" انجام می گیرد. OCT یکی از ابزار تخصصی جهت اسکن چشم است که تصویری کامپیوتری از فرایند پیشرفت آسیب و تحلیل وضعیت بیمار به دست می دهد. این آزمایش نیز سالانه تکرار می شود. نتایج حاصل از هر آزمایش در سیستم ذخیره می گردد تا قابلیت مقایسه نتایج برای پزشک متخصص فراهم گردد.

دستگاه OCT

در تصویر زیر نتایج حاصل از آزمایش OCT را مشاهده می کنید. این نتایج قابلیت مقایسه وضعیت بیمار در دوره های مختلف زمانی را برای پزشک متخصص به خوبی فراهم می آورند.

عکسبرداری از عصب بینایی (Optic Nerve Photography)

دو تصویری که در زیر می بینید، تحلیل رفتن عصب بینایی و پیشرفت این آسیب را به خوبی نشان می دهد. با وجود آنكه در سالهاي اخير تاكيد بيشتري بر روش هاي تصويربرداري كامپيوتري مانند OCT مي شود، تصاویر عکسبرداری از عصب بینایی، هنوز هم می توانند بسيار كمك كننده باشند.

عصب بینایی طبیعی

عصب بینایی آسیب دیده

گلوکوم (آب سیاه) چگونه درمان می شود؟

هدف از درمان، در گام نخست "کاهش فشار داخل چشمی" –نسبت به فشار چشم در زمان مراجعه برای درمان- می باشد. پزشک متخصص با بررسی و ارزیابی سابقه بیماری، سابقه خانوادگی، نتایج حاصل از آزمایش ها و تست های چشمی، فشار چشم مناسب برای وضعیت فعلی شما را تخمین می زند. پس از آن تجویز مورد نظر پزشک مرحله به مرحله انجام می گیرد تا فشار داخل چشمی کاهش یافته و نتیجه دلخواه به دست آید. گلوکوم زاویه باز در اکثر موارد به کمک "دارو درمانی" تحت کنترل قرار می گیرد. ممکن است "لیزر درمانی" نیز به عنوان درمان اولیه و یا در مقاطع بعدی –بسته به پاسخگویی عصب نسبت به دارو درمانی- در اولویت های بعدی درمان قرار گیرد؛

دارو هایی برای درمان گلوکوم

در بیمارانی كه نسبت به درمان دارویی مقاوم هستند، "جراحی" می تواند گزینه ای مناسب باشد. گلوکوم زاویه باز معمولا در مرحله نخست با قطره های چشمی تحت درمان قرار می گیرد. چنانچه چشم به این دارو درمانی پاسخ ندهد و وضعیت به صورت دلخواه تحت کنترل در نیاید، در مرحله بعدی لیزر درمانی (ترابکولوپلاستی- trabeculoplasty) پیشنهاد می شود. لیزر درمانی نیز شامل دو نوع لیزر حرارتی (thermal laser) یا ALT و لیزر سرد (cold laser) یا SLT می باشد که هر دو نوع در مرکز ما انجام می شود.

چنانچه نیاز به مداخله درمانی بیشتری باشد، گزینه بعدی پیش روی متخصص، جراحی برشی گلوکوم (incisionalglaucomasurgery) است. اما باید خاطر نشان کرد امروزه اکثر مبتلایان به گلوکوم (آب سیاه) به وسیله دارو درمانی بهبود می یابند و جراحی نسبت به گذشته بسیار کمتر مورد استفاده قرار می گیرد؛ طبق تجربیات و مشاهدات ما در این مرکز، در صورت درمان مناسب و به موقع، نابینایی در اثر ابتلا به گلوکوم بسیار نادر است.

فشارچشم مناسب برای بیمار (Target Pressure)

پایین آوردن فشار چشم می تواند سرعت از دست رفتن بینایی در اثر گلوکوم را کاهش داده و یا از آن جلوگیری کند. یک توافق عمومی در مورد کاهش فشار چشم وجود دارد که می گوید "فشار مناسب" باید نسبت به فشار چشم بیمار در زمان مراجعه و تشخیص گلوکوم تعیین گردد. بدین معنا که فشار چشم بیمار باید نسبت به "فشار قبل از تشخیص"، پایین تر بیاید. 

مساله ای که در مورد افراد مختلف متفاوت است آن است كه فشار چشم در هر فرد چقدر بايد پايين آورده شود. علاوه بر این گاهی اوقات حداکثر درمان قابل تحمل نمی تواند فشار را تا حد مورد نظر پایین بیاورد. با توجه به این محدودیت ها، بسیاری از متخصصین بر اساس تجربه های باليني خود عمل می کنند. آنها بر اساس مشاهدات خود از شرح کامل وضعیت بیمار و همچنین با تکیه بر اطلاعات علمی خود در مورد نحوه پیشرفت گلوکوم، "فشار چشم مناسب" را تخمین می زنند. استفاده از این روش تنها امید آنان برای درمان بیمار است؛ چرا که ممکن است زمان از دست برود و بیمار با وضعیت غیر قابل برگشتی مواجه شود. برخی از پزشکان نیز بدین صورت عمل نمی کنند؛ چرا که به اعتقاد آنان در هیچ کتاب یا مقاله ای اصول معینی برای انتخاب فشار چشم مناسب در این وضعیت ثبت نگردیده است و این کار علمی به نظر نمی رسد.

روش هایی که برای کاهش فشار چشم در اختیار پزشکان و متخصصان قرار دارد عبارتند از: دارو درمانی، لیزر درمانی، و جراحی برشی گلوکوم.

   نظرات

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید مدیر سایت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نمایش مشخصات من