عمل جراحی

پیوند قرنیه با بيهوشي عمومي انجام می شود. جراح با مشاهده چشم به کمک میکروسکوپ، عمل جراحی را انجام می دهد. به کمک یک چاقوی جراحی که trephine نام دارد، بخش مدوری از قرنیه آسیب دیده فرد دریافت کننده پیوند برش داده شده و جدا می گردد. با چاقوی مشابهی، همین بخش از قرنیه اهدایی نیز برش داده شده و جدا می شود. پس از آن، قرنیه اهدایی در محل قرنیه فرد دریافت کننده جایگذاری می شود. سپس محل برش به کمک بخیه های فوق العاده ریز و دقیقی که ظریف تر از تار موی انسان هستند، دوخته می شود.

در برخی بیماران، ممکن است جراح تنها بخشی از ضخامت قرنیه را پیوند زده باشد. زمانی که بخش قدامی پیوند زده می شود، این عمل تحت عنوان كراتوپلاستي (پيوند قرنيه) لايه اي قدامي (Anterior lamellar keratoplasty) نامیده می شود و زمانی که بخش خلفی تحت جراحی قرار گرفته باشد، پيوند اندوتليال (Endothelial keratoplasty) خوانده می شود.

پیوند اندوتلیال خود به دو دسته تقسیم می شود که عبارتند از:

1. DLEK : پیوند لایه ای عمقی اندوتلیال (deep lamellar endothelial keratoplasty)
2. DSEK : پیوند لایه ای سطحی اندوتلیال (Descemet’s stripping endothelial keratoplasty)

این نوع پیوند ها ممکن است نیازی به بخیه نداشته باشند.

 

بعدازعمل جراحی:

به طورمعمول بخش عمده بافت های اهدایی، با سلول های اصلی بدن جایگزین می شوند. از آنجا که قرنیه فاقد رگ های خونی است، ترمیم آن به تدریج و بسیار آهسته اتفاق می افتد. از این رو بیمار بایستی برای مراقبت از چشم خود، پوشش روی چشم را چندین هفته استفاده کند. بخیه ها تا چندین ماه کشیده نمی شوند و در زمان مناسب این کار به راحتی در مطب پزشک انجام می شود.

بهبود و بازگشت قدرت بینایی پس از جراحی پیوند قرنیه، آهسته و به تدریج اتفاق می افتد. دید چشمی که تحت عمل قرار گرفته، تا حدی تار و مبهم است تا اینکه پزشک در زمان مناسب عینک یا لنز تماسی را تجویز نماید.

برای اینکه نتیجه عمل موفقیت آمیز باشد، لازم است بیمار پس از عمل مواردی را رعایت کند. مهم ترین مساله این است که چشمی که تحت عمل قرار گرفته به هیچ عنوان نباید در معرض وزش باد قرار بگیرد. چرا که می تواند موجب آسیب رساندن به قرنیه جدید و یا از دست رفتن کامل آن گردد. علاوه بر اینها، بیمار باید داروهای تجویز شده توسط پزشک را به مدت چندین ماه استفاده کند و به طور مرتب توسط جراح خود معاينه دوره اي شود. چنانچه این موارد رعایت نشود و دارو ها منظم و طبق دستور العمل مصرف نشوند، شانس اینکه عمل پیوند موفقیت آمیز باشد، به شدت کاهش می یابد.

در زیر از مشکلاتی سخن می گوییم که می توانند موجب تاخیر در بازگشت بینایی یا از دست رفتن کامل بینایی در چشم عمل شده گردند. خوشبختانه در صورت مراجعه و درمان فوری و اورژانسی این مشکلات، می توان با موفقیت آنها را درمان کرد.

 

پس زدن پیوند:

همیشه این احتمال وجود دارد که عضو پیوندی توسط بدن پس زده شود. این امر شبیه یک واکنش حساسيتي بدن در برابر قرنیه پیوند شده اهدایی می باشد. این اتفاق در هر زمان پس از عمل جراحی ممکن است رخ دهد. چنانچه سریعا به این مشکل رسیدگی شود و فرد تحت درمان قرار گیرد، شانس بالایی برای درمان موفقیت آمیز آن وجود دارد.

چهار نشانه خطرناک وجود دارند که باید آنها را بشناسید. چنانچه هر یک از این نشانه ها ایجاد شد و بیش از 12 ساعت ادامه یافت، باید به سرعت با جراح خود تماس بگیرید –حتی اگر آخر هفته و یا تعطیلات رسمی باشد.

برای اینکه نشانه های پس زدن پیوند را به خاطر بسپارید، کافی است حروف RSVP را به یاد داشته باشید.

• قرمزی چشم (Redness)
• حساسیت به نور (Sensitivity to light)
• تغییر در بینایی (Vision changes)
• درد (Pain)

عادت کنید هر روز چشم خود را امتحان کنید. میزان بینایی خود را در ساعتی معین از روز و در نوری معین چک کنید. شما به راحتی می توانید این بررسي روزانه و منظم چشم را با فعالیت منظم دیگری مثل مسواک زدن همراه کنید.

 

نشانه های پس زدن پیوند:

1. قرمزی چشم

چشم شما تا چند هفته پس از جراحی پیوند قرنیه، قرمزی خواهد داشت. هر زمان بعد از عمل احساس کردید میزان قرمزی چشم در حال بیشتر شدن است، سریعا به جراح خود مراجعه کنید. شما به راحتی می توانید با نگاه کردن در آینه و پایین کشیدن پلک پایینی، میزان قرمزی چشم خود را بررسی کنید. در زمان چک کردن میزان قرمزی چشم، به قسمت سفید چشم، مخصوصا نواحی اطراف قرنیه به دقت توجه کنید.

2. حساسیت به نور

پس از عمل ممکن است احساس کنید نورشدید چشم شما را آزار می دهد. این مشکل نیز به تدریج رو به بهبود می گذارد. اگر متوجه شدید چشم شما به قدری به نور حساس شده که ناچارید آن را ببنديد، باید به سرعت با چشم پزشک خود تماس بگیرید.

3. تغییر در بینایی

میزان دید شما به تدریج پس از عمل جراحی بهبود می یابد. عادت کنید میزان بینایی خود را هر روز چک کنید. میزان دید خود را هر روز در ساعت معین و در نور معین چک کنید. وسیله ای را - که دارای یک طرح یا جزییات است - در نقطه ای از خانه قرار دهید. چشم دیگر را با دست بپوشانید و با چشم عمل شده به آن وسیله نگاه کنید. این کار را هر روز انجام دهید.میزان دید شما باید به تدریج پس از عمل رو به بهبود برود؛ چنانچه بینایی شما روز به روز کمتر می شود سریعا با چشم پزشک خود تماس بگیرید.

4. درد

کاملا طبیعی است که پس از عمل هر از گاهی اندکی درد یا سوزش در چشم خود حس کنید. چنانچه درد دایمی یا درد مبهمی احساس کردید که چندین ساعت طول کشید، سریعا با چشم پزشک خود تماس بگیرید.

 

مشکلات دیگری که ممکن است رخ دهد:

از هم باز شدن زخم

ممکن است در لبه بافت پیوند شده –که درون چشم جای گرفته و بخیه شده است-  فاصله کوچکی ایجاد شده باشد. وقتی چنین اتفاقی می افتد، ممکن است شما اصلا متوجه نشوید یا اینکه تنها درد مبهم و اندکی احساس کنید. زخمی که از هم باز شده، بایستی به وسیله پانسمان (patch) یا لنز های تماسی تحت درمان قرار گیرند. علاوه بر آن گاهی ممکن است نیاز باشد عضو پیوندی در اتاق عمل بخیه زده شود.

 

جدا شدن یا پاره شدن بخیه

گاهی اوقات ممکن است یک بخیه در طول دوره ترمیم، جدا شده و یا پاره گردد. در این حالت ممکن است مخصوصا وقتی که پلک می زنیداحساس کنید شن یا یک جسم خارجی در چشم شماست.

 

آستیگماتیسم

این مشکل زمانی رخ می دهد که قرنیه پیوند شده، بیش از آنکه گرد باشد، دوکی شکل است. تمام پیوند ها دچار اندکی آستیگماتیسم هستند و معمولا به کمک عینک یا لنز های تماسی اصلاح می گردند. در صورتی که آستیگماتیسم شدید باشد، معمولا نوع خاصی از عمل جراحی می تواند آن را تصحیح کند.