تورم شبکیه (ماکولا)
تجمع مایع در بخش مرکزی شبکیه را تورم ماکولا (لکه زرد) می نامند. اگر ماکولای چشم سالم باشد، بینایی دقیق و واضح است. سلول های گیرنده نور که در ماکولا قرار دارند مسئول وضوح بینایی و دید مرکزی و مستقیم هستند. وقتی عروق خونی شبکیه به صورت غیر نرمال رشد کنند باعث خونریزی و نشت مایع در شبکیه می شوند که اگر نشت مایع زیر ماکولا یا نزدیک آن رخ دهد، باعث تورم ماکولا می شود. مایع جمع شده هیچ راهی برای خارج شدن ندارد و جذب نمی شود.
تورم ماکولا به خودی خود یک بیماری چشمی به حساب نمی آید بلکه نتیجه یک مشکل چشمی دیگر است. چند بیماری چشمی وجود دارد که منجر به تورم ماکولا می شوند. در ادامه به برخی از شایع ترین ها اشاره می شود:
- دیابت
- تحلیل ماکولای وابسته به سن
- انجام جراحی چشم مثل آب مروارید، آب سیاه، جداشدگی شبکیه
- انسداد عروق شبکیه
- بیماری های التهابی چشم
- اختلالات ژنتیک
علائم
- تاری دید
- دیدن خطوط بصورت موجدار
- کم شدن وضوح و کیفیت رنگها
- از دست دادن حساسیت کنتراست
- دیدن نقاط توخالی یا لکه های سیاه و خاکستری
- دشواری در خواندن، رانندگی و تماشای تلویزیون
تشخیص
بهترین روش تشخیص تورم ماکولا از طریق معاینه کامل چشم با گشاد کردن مردمک چشم امکان پذیر است. سایر آزمایشات مورد استفاده برای تشخیص تورم ماکولا عبارتند از:
جدول آمسلر: پزشک از بیمار می خواهد که به یک جدول چهارخانه که روی یک صفحه سفید است، نگاه کند. اگر بیمار تورم ماکولا داشته باشد خطوط جدول (بخصوص خطوط مرکزی) را یا نمی بیند یا بصورت موجدار و خانه های جدول را تیره می بیند.
تست آنژیوگرافی با فلورسئین
با تزریق ماده رنگی فلورسئین، عروق خونی نشت کننده مشخص می شوند.
تست OCT: تصویربرداری (اسکن) از لایه های شبکیه با کمک امواج نوری جهت تعیین ضخامت شبکیه
درمان
درمان تورم ماکولا به عامل ایجاد کننده آن بستگی دارد. اگر عامل ایجاد کننده آن دیابت باشد می بایست علاوه بر کنترل دیابت، درمان هایی که پزشک توصیه می کند را انجام دهید. در زیر برخی از درمان های شایع بصورت خلاصه ذکر شده است.
تزریق داروهای Anti-VEGF: این روش درمان از نورگزایی در شبکیه جلوگیری می کند. تزریق داروهای anti-VEGF از فقدان بینایی جلوگیری می کند و در برخی از افراد حتی باعث بهبود بینایی می شود. البته ممکن است بیمار به چندین نوبت تزریق نیاز داشته باشد.
درمان با لیزر: به کمک لیزر عروق نشت کننده در شبکیه به لیزر از بین می روند.
داروهای کورتیکو استروئیدی: در برخی بیماران جهت کنترل التهاب قرص، قطره چشم،یا داروی استروئید مثل دگزامتازون تجویز می شود.
داروهای غیراستروئیدی: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی که به صورت قطره چشمی تجویز می شوند، گزینه ای مناسب برای افرادی که به استروئید ها پاسخ نمی دهند.
عمل جراحی ویترکتومی: در طی این جراحی، زجاجیه تخلیه شده و معمولا با یک محلول مخصوص ( BSS ) جایگزین می‌شود.