جراحی لیزیک و PRK

جراحی لیزری اصلاح عیوب انکساری

كاربرد عمل ليزيك و PRK  (لازك) براي كم‌كردن يا از بين بردن دوربینی، نزديك‌ بيني ، آستيگماتيسم و كنار گذاشتن عينك است، با اين تفاوت كه ليزيك در بيماران مبتلا به نزديك‌بيني بالا قابل انجام نيست.

در جراحي ليزيك، لايه‌اي از قرنيه بريده و برداشته مي‌شود و پس از آن كه زير آن تراشيده شد، لايه بار ديگر سر جاي خود قرار مي‌گيرد اما در PRK، سطحي‌ترين لايه قرنيه بدون برداشتن، تراش داده و درمان مي‌شود و بنابر اين عوارضي مانند جا‌به‌جايي لايه بريده شده قرنيه و... ايجاد نمي‌شود. ضخامت قرنيه بيمار در اين كه چشم پزشك جراحي لازك را براي بيمار تجويز كند حائز اهميت است به‌طوري‌كه اگر قرنيه بيمار زيادي نازك باشد، معمولا لازك به جاي ليزر PRK پيشنهاد مي‌شود.شغل بيماران هم در اين انتخاب تاثير دارد و براي مثال بيماراني مانند بوكسورها كه معمولا به چشم شان ضربه مي‌خورد براي جراحي ليزيك مناسب نيستند و بهتر است لازک شوند.

سازمان دارو و غذا (FDA) لیزر اگزایمر را برای تصحیح نزدیک بینی تا 12- دیوپتر با 4- دیوپتر آستیگمات ،و دوربینی از 1+ تا 6+ با 1 دیوپتر آستیگمات تأیید کرده است.(دیوپتر ،معیار سنجش عیب انکساری است.دیوپتر منفی به منزله نزدیک بینی و دیوپتر مثبت به منزله دور بینی است.)

تقريبا هركسي كه تحت عمل جراحي قرار ميگيرد ميخواهد بداند كه شانس بدست آوردن نتيجه رضايت بخش چقدر است. براي نزديك‏بيني كم و متوسط (تا 7- ديوپتر) در حدود 95% بيماران ديد بدون عينك 10/5 تا 10/6 يا بيشتر را به دست مي‏آوردند و 85% شانس ديد بدون عينك 10/8 تا 10/9 يا بهتر را دارند. اين بدان معناست كه وابستگي افراد به ميزان بسيار زيادي به عينك كم شده اما ممكن است براي انجام كارهاي دقيق‏تر چشمي مانند رانندگي، به ویژه در شب به يك عينك با شماره كم نياز داشته باشند.

براي نزديك ‏بيني بالا (بالاي 7- ديوپتر) در حدود 85% بيماران ديد بدون عينك10/5 تا 10/6 يا بهتر و 70% ديد بدون عينك 10/8 تا 10/9 يا بهتر بدست مي‏ آورند.

سازمان دارو و غذا(FDA) با همکاری انجمن چشم پزشکی آمریکا ،موارد زیر را برای ليزيك مناسب می داند:

• باید حداقل 18 ساله باشید(برای برخی لیزرها 21)، زیرا دید افراد زیر 18 سال معمولاًتغییر می کند.
• برای بیماران مبتلا به پیر چشمی، ليزيك تصحیح کنندۀ عیوب انکساری نیست زیرا یک چشم هر دو فاصله دور و نزدیک را می بیند.

توصیه همیشگی چشم‌ پزشکان استفاده از عینک است

اما با این حال تعدادی از افرادی هستند که تمایلی به عینک ندارند و ترجیح می‌دهند بدون عینک زندگی کنند. برای این کار دو راهکار پیش روي این افراد است، یکی استفاده از ‌لنزتماسي و دیگری عمل لیزیک. لنزتماسي نزدیک به 90 سال پیش وارد بازار شده در حال حاضر به راحتی قابل دسترس و استفاده است و بسیاری از این افراد از این وسیله برای زندگی بدون عینک و تا حد زیادی زیبایی استفاده می‌کنند.

لنزهای چشمی اگر به درستی استفاده نشود احتمال زخم قرنیه، حساسیت و ناسازی چشم را افزایش می‌دهد و به همین علت بود که متخصصان به دنبال یک جایگزین دیگر بودند و عمل‌های جراحی مورد مطالعه قرار گرفت.

خطر عمل لیزیک نسبت به لنزهایی که استفاده می‌شود بسیار کمتر است، چرا که استفاده از لنز همواره چشم را در معرض خطر قرار می‌دهد، اما در عمل لیزیک تنها در هنگام عمل و روز‌های بعد از آن احتمال خطر وجود دارد. البته باید توجه داشت که عمل لیزیک هم شرایط خاص خودش را دارد به طور مثال شماره چشم فرد باید ثابت شده باشد و براساس نیاز‌های افراد استفاده می‌شود.

معيارهاي اعمال جراحی لیزری

معيارهاي عمل لیزیک و ليزر (PRK) عبارتند از:

» حداقل سن ۱۸ سال (ترجیحا بعد از بیست سالگی) و حد اکثر تا زمانی که فرد آب مروارید نداشته باشد.

» عدم تغيير قابل توجه نمره عينك در يكسال گذشته یعنی حداکثر بیش از ۵/. دیوپتر تغییر نکرده باشد.

» ضخامت کافی قرنیه

» نزديک بيني ۱- تا ۱۰- ديوپتر

» آستيگماتيسم ۵/۰ تا ۶ دیوپتر

» دور بینی حداکثر تا ۶+ دیوپتر

» عدم وجود كواتوكونوس (قوزقرنيه) و یا نامنظمی در سطح قرنیه

» عدم وجود بيماريهاي عمومي نظیر انواع روماتیسمِ، دیابت پیشرفته و نقص ایمنی

» عدم حاملگی و شیردهی

» عدم وجود بيماريهاي چشمي مثل گلوكوم (آب سياه) ، آب مروارید، خشکی متوسط تا شدید چشم و بیماری تبخال چشمی،

» گشاد نشدن بیش از حد معمول مردمک چشم در تاریکی

» داشتن توقعات واقعي از قابليت و توانايي‏هاي عمل جراحي ليزر (PRK) يا ليزيك در تصحيح ديد.

اگر از لنز تماسی نرم (soft contact lenses) استفاده می کنید، حداقل از یک هفته قبل استفاده از لنزتان را متوقف کنید.

اگر از لنز تماسی سخت (rigid gas-permeable contact lenses) استفاده می کنید، حداقل از ۳ تا ۴ هفته قبل، استفاده از لنزتان را متوقف کنید.

در صورتی که شک داشته باشیم که پس از برداشتن لنز تماسی هنوز تغییرات قرنیه ناشی از لنز به وضعیت طبیعی برنگشته است، اندازه گیری عیب انکسار (تعیین نمره عینک) تا زمان ثابت شدن عیب انکسار با فواصل یک تا چند هفته یکبار تکرار می شود و سپس آزمایشات قبل از عمل انجام می شود.

 معاینه کامل چشم پزشکی شامل: معاینه با اسلیت لامپ، اندازه گیری فشار چشم ها، بررسی حرکات کره چشم و بررسی قسمت های خلفی چشم یعنی عصب و پرده شبکیه (پس از ریختن قطره گشاد کننده مردمک) و ارزیابی دقیق عیب انکسار (نمره عینک) و میزان بینائی انجام می شود.

عکس های رنگی خاصی به نام توپوگرافی و پاکی متری و یا ارب اسکن برای ارزیابی قرنیه از نظر اندازه گیری ضخامت قرنیه و عدم وجود قوز قرنیه و آستیگماتیسم نامنظم و بررسی جزئیات نقشه اپتیکی سطح قرنیه انجام می شود.پس از کسب اطلاعات کافی و آگاهی از توانایی ها و محدودیت های عمل و با انتظارات واقعی تصمیم به عمل بگیرید.

مراقبتهای قبل از عمل

روز قبل از عمل استحمام کنید و لبه پلک ها را با شامپو بچه رقیق شده بخوبی شستشو دهید.روز عمل به هیچ وجه از عطر، ادکلن و سایر مواد معطر استفاده نکنید(دستگاه لیزر نسبت به بو حساس است) و از آرایش لبه پلکها جدا اجتناب کنید.

جراحی سرپایی است و 10 تا 15 دقیقه برای هر چشم وقت می برد. قبل از شروع عمل قطره بي حسي در چشم ريخته مي شود شما در طی عمل درد زیادی نخواهید داشت. پلك ها با محلول بتادين ضد عفوني مي شود. سپس شما در اطاق ليزر روي تخت به پشت دراز مي كشيد و مجددا قطره بي حسي در چشمتان ريخته مي شود. و توسط يك وسيله مخصوصی پلك ها از هم باز نگه داشته مي شود و میکروسکوپ اتاق عمل روبروی صورت شما قرار می گیرد.در داخل میکروسکوپ نور قرمز رنگ کوچکی وجود دارد که ابتدا ثابت است است و در حین انجام لیزر چشمک زن می شود. برای افزایش دقت اصلاح باید مرتبا (بخصوص زمانی که صدای جرجر ناشی از لیزر را می شنوید) به این نور خیره شوید.

خطرات بعد از عمل :

درمان بیش از حد یا کمتر از معمول ممکن است رخ دهد(اصلاح بيش از حد عيب انكساري :منفي شدن شمارة مثبت و يا مثبت شدن شمارة منفي) ،که در این صورت به جراحی دیگر ، لنز تماسی یا عینک نیاز باشد.ساير عوارض كه در زير آمده است و بسیاری از آنها با گذشت زمان برطرف میشود.

» خیرگی واذیت ناشی از نور(glare)،

» دیدن هاله یا پخش نور چراغ ها در شب (halos or starburst)

» عفونت قرنیه: خوشتختانه عوارض تهدید کننده بینائی نظیر عفونت فوق العاده نادر است.

» عینک مطالعه ممکن است همچنان بعد از عمل لازم باشد.

» برخی بیماران گرچه ممکن است بعد از عمل ليزيك نسبت به قبل از آن بدون عینک بهتر باشند ،ولی ممکن است برای دید خوب همچنان به عینک نیاز داشته باشند.

» اختلالاتی بصورت کاهش دقت تمایز ،و حتی با دید 10/10 اشیاء ممکن است تار یا قهوه ای بنظر برسند.

» حساسیت به نور.

» خشکی.

» خراشیدگی.

» نزدیک بینی در شب: چون در اين عمل فقط بخش مركزي قرنيه تغيير شكل پيدا مي‏كند، در هنگام باز شدن مردمك در شب نور از محيط قرنيه كه تغيير شكلي پيدا نكرده است، وارد چشم مي‏شود و ايجاد نزديك‏بيني مي‏كند. حتي اگر در روز ديد عالي وجود داشته باشد، در شب ممكن است براي ديد كامل احتياج به عينك مختصري باشد.

و اما مهمترين عوارض ليزيك عوارضي هستند كه باعث كاهش بينائي يك يا دو چشم شده و اين كاهش بينائي با عينك قابل اصلاح نخواهد بود. علل كاهش بينائي در اين بيماران عمدتاً نامنظمي و يا كدورت قرنيه مي‌باشد. از علل نامنظمي قرنيه ايجاد كراتوكونوس و يا قوز قرنيه بعد از عمل ميباشد که در لیزیک و فمتولیزیک شایعتر از لازک و prkاست. و اما كدورت قرنيه در اثر التهاب پس از عمل و يا عفونت عارض ميشود. خوشبختانه عوارض فوق بسيار نادر بوده و تا حدود بيش از 90 درصد قابل پيشگيري هستند. ولي در صورت بروز، درمان آنها اگرچه ممكن است ولي كمي دشوار بوده و نياز به اقدامات درماني و اعمال بعدي خواهد داشت. اگرچه بسياري از عوارض فوق را ميتوان با اقدامات پيشگيرانه كاهش داد ولي با اينحال بندرت ممكن است اتفاق بيفتند.

 مراقبتهای بعد از عمل

پس از عمل لازک چشم شما تا 2 الی 3 روز سوزش، درد و احساس جسم خارجی را تجربه خواهد کرد و بخصوص شب اول ممکن است درد شدیدی داشته باشید که لازم است مسکن بیشتر نیار داشته باشید اما نگران نشوید برای تحمل این درد استراحت در اتاق نیمه تاریک و استفاده از کمپرس یخ و حولهیا دستمال خشکیکه در یخچال گذاشته اید کمک کننده خواهد بود.
در روز های اول پس از عمل چشم خود را نمالید. برای ریختن قطره های چشمی فقط پلک پایین را به پایین کشیده و قطره را به داخل چشم بچکانید. هرگز به پلک بالایی خود دست نزنید.

سعی کنید به چشم خود فشار نیاورید در هفته های اول پس از عمل تغییرات دیدی ( دید شما گاهی تار و گاهی شفاف است)، سوزش مختصر و گاهی سر درد طبیعی است اما چنانچه درد و تاری دید شدید و پیش رونده و یا حالتی مثل لحظات اولیه پس از عمل جراحی داشتید حتما" به پزشک خود مراجعه کنید.  رانندگی پس از چند روز بلا مانع است.
قرصهای استامینافون کدئین را می توانید در صورت وجود درد هر 4 ساعت مصرف کنید.

» قطره های چشمی را طبق دستور پزشک استفاده کنید.

» کار های چشمی مثل رانندگی، تلویزیون، مطالعه و ….. تا جائیکه میزان بینائی شما کافی باشد و خسته نشوید، مانعی ندارد. چند هفته اول، بیرون از منزل از عینک آفتابی استفاده کنید.

» مراقب باشید که طی ماه اول چشمتان را مالش ندهید .

» حد اقل طی دو هفته اول پس از عمل، از آرایش لبه پلک ها و اطراف چشم اجتناب کنید.

» دو تا سه هفته پس از عمل استخر نروید و پس از آن نیز از عینک شنا استفاده کنید. حداقل تا سه ماه پس از عمل شیرجه نزنید.

» خشکی چشم بعد از عمل لیزیک حداقل بصورت گذرا شایع است.

دورۀ نقاهت

ممکن است 3-6 ماه پس از جراحی طول بکشد تا دید به حالت پایدار برسد.

» اگر فاصله دید شما با ليزيك تصحیح شود،احتمال دارد حوالی سن 45 برای خواندن به عینک نیاز داشته باشید.