گلوکوم یک بیماری چشمی است که در آن عصب بينايي، که چشم را به مغز متصل می کند، آسیب
مي بيند. اگر این آسیب در مراحل اولیه سریعا تشخیص داده نشود و مورد درمان قرار نگيرد، ممکن است باعث از دست رفتن بینایی فرد شود.
این بیماری زمانی اتفاق می افتد که مایع درون چشمی نمی تواند به درستی تخلیه شود، که این امر باعث افزایش فشار داخل چشم شده و بر عصب بينايي فشار وارد می آورد.
گلوکوم یک بیماری رایج است، اما بسیاری از افراد متوجه نمی شوند که دچار این بیماری هستند؛ چرا که این بیماری در مراحل اولیه، علائم خاصی ندارد.
بیماری مذکور می تواند در سنین مختلف بر افراد تاثیر بگذارد، از جمله نوزادان و کودکان؛ با این حال، رایج ترین سن ابتلا به این بیماری در بزرگسالان، 70 تا 90 سالگی است.
این مقاله موارد زیر را در بر می گیرد:
- علائم
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود؟
- انواع گلوکوم
- علل ایجاد
- آزمایش های مربوطه و تشخیص
- درمان
- پيش آگهي
علائم گلوکوم (آب سیاه)
گلوکوم معمولا در شروع هيچ علامتي ندارد و اغلب در حین معاينه دوره اي چشم تشخیص داده می شود.
بسیاری از افراد متوجه نمی شوند که دچار این بیماری هستند، زیرا این بیماری به آهستگی در طول سالها پیشرفت کرده و در اولین مرحله، باعث از دست رفتن دید جانبی (دید فرد از کناره های چشم) می شود.
اکثر اوقات هر دو چشم به آب سیاه مبتلا می شوند، اما گاهی شرایط یکی از چشم ها می تواند وخیم تر باشد. اگر هیچ درمانی صورت نگیرد، این بیماری در نهایت منجر به نابینایی می شود.
در برخی موارد نادر، گلوکوم می تواند به طور ناگهانی پیشرفت کرده و علائم زیر را در پی داشته باشد:
- درد شدید در چشم
- سردرد
- حساسیت در اطراف چشم ها
- مشاهده حلقه هایی در اطراف لامپ ها
- تاری دید
چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر در دید خود مشکل يا نگراني راجع به مشكلات بينايي داريد دارید، به مرکز بینایی سنجی یا پزشک مراجعه نمایید.
اگر دچار گلوکوم باشید، تشخیص در مراحل اولیه می تواند از بدتر شدن شرایط چشم جلوگیری کند.
اگر متوجه شدید که علائم گلوکوم به طور ناگهانی در حال پیشرفت هستند (علايم ذكر شده در بالا)، در اولين فرصت به بخش چشم یا اورژانس مراجعه کنید.
این مورد، یکاورژانس پزشكي است که ممکن است نیاز به درمان سریع داشته باشد.
انواع گلوکوم
گلوکوم انواع مختلفی دارد. برخی از انواع اصلی آن عبارتند از:
- گلوکوم اولیه زاویه باز - رایج ترین نوع گلوکوم که در طول سالیان به آهستگی پیشرفت می کند.
- گلوکوم اولیه زاویه بسته –یکی از انواع غیرمعمول گلوکوم که می تواند به آهستگی یا به سرعت پیشرفت کند.
- گلوکوم ثانویه –نوعی از گلوکوما که بر اثر بیماری زمینه ای چشم، مانند یووئیت (التهاب چشم) ایجاد می شود.
- گلوکوم با فشار طبيعي–در این نوع، فشار درون چشمی در حالت نرمال قرار دارد.
- گلوکوم کودکان (گلوکوم مادرزادی) –یکی از انواع نادر گلوکوم که به علت ناهنجاری چشم، در کودکان ایجاد می شود.
علل ایجاد گلوکوم
گلوکوم اغلب زمانی اتفاق می افتد که مسیر تخلیه مایع چشمی مسدود شده باشد. این امر می تواند به افزایش مایع و فشار درون چشمی منجر شده و به عصب بينايي آسیب برساند.
هنوز به طور دقیق مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد گلوکوم می شوند، با این حال، مواردی هستند که خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش می دهند؛ از جمله:
- سن –با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به گلوکوم نیز بالا می رود، به طوری که در میان افراد بالای 75 سال، از هر 10 نفر، یک مورد ابتلا به گلوکوم مشاهده می شود.
- گروه های قومی و نژادی–افراد منطقه کارائیب، آفریقا یا آسیا بیشتر در معرض خطر ابتلا به گلوکوم قرار دارند.
- سابقه خانوادگی –اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر شما مبتلا به گلوکوم باشند، احتمال ابتلا به این بیماری در شما نیز بیشتر خواهد بود.
مشخص نیست که آیا می توان برای جلوگیری از ابتلا به گلوکوم کاری انجام داد یا خیر، اما انجام معاينه منظم چشم می تواند به شما کمک کند تا در صورت ابتلا، بیماری شما سریعا تشخیص داده شود.
معاينه های مربوطه
گلوکوم می تواند در حین انجام یک معاينه معمول و حتی قبل از اینکه علائم قابل توجهی بروز پیدا کرده باشد، تشخیص داده شود.
شما باید حداقل هر دو سال یکبار معاينه دوره اي چشم را انجام دهید.
معاينه های بدون درد و سریعی برای تشخیص گلوکوم وجود دارند، مانند اندازه گیری فشار درون چشم و آزمایش دید جانبی.
اگر نتیجه آزمایش نشان داد مبتلا به گلوکوم هستید، باید به چشم پزشک مراجعه کنید.
درمان های گلوکوم
آن بخشی از بینایی که تا قبل از تشخیص گلوکوم از دست رفته است، قابل برگشت نیست، اما درمان می تواند از بدتر شدن شرایط چشم جلوگیری کند.
روش درمان پیشنهادی بستگی به نوع گلوکومی دارد که شما به آن مبتلا هستید، با این حال، اصلی ترین روش های درمان عبارتند از:
- قطره چشمی –برای کاهش فشار چشم
- درمان با استفاده از لیزر –برای باز کردن قسمتهای مسدود و کاهش میزان مایع درون چشمی
- جراحی –برای بهبود وضعیت تخلیه مایع از چشم
ممکن است لازم باشد به طور مرتب به چشم پزشک مراجعه کنید تا شرایط شما مورد بررسی قرار گیرد و مطمئن شوید که این روش درمانی، برای شما مناسب است.
پيش آگهي گلوکوم
پيش آگهي گلوکوم کاملا بستگی به نوع گلوکوم دارد، اما عموما:
- باعث از دست رفتن دائمی بخشی از بینایی می شود؛ با این حال،در اکثر افراد، مقدار زیادی از بینایی حفظ مي شود.
- ممکن است بر توانایی شما در انجام اموری نظیر رانندگی تاثیر بگذارد.
- درصد بسیار کمی از افراد، بینایی خود را به طور کامل از دست می دهند.
هرچه گلوکوم در مراحل اولیه زودتر تشخیص داده شده و درمان شود، آثار این بیماری کمتر خواهد بود.
به همین دلیل، بسیار مهم است که برای انجام معاينه چشم به طور مرتب به چشم پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که از روش درمانی پیشنهادی، به درستی پیروی می کنید.