جراحي تومورهاي كروئيد و شبكيه
چهار شنبه 25 اسفند 1395
بازدید: 35705
تومور های کورویید (Tumors of the Choroid)
در ساختمان كره چشم، كوروييد (Choroid) لايه ای حاوي رنگدانه و غني از رگ هاي خوني می باشد كه بین اسكلرا (صلبيه) و شبكيه قرار دارد. کورویید یکی از سه جزء مسیر یووه آ است که شکل آن شبیه یک لیوان مدور است. نحوه قرارگیری سه جزءبدین صورت است که عصب بينايي در کف آن ديده مي شود؛ و دو جزءدیگر در قسمت قدامی مسیر یووه آ قرار گرفته اند: اجسام مژگانی در حاشیه قرار گرفته اند؛ و عنبیه به سمت وسط کشیده می شود.
کورویید خود از 3 لایه تشکیل شده است که در بیماریهای مختلف هر یک از این سه لایه می تواند درگیر شود. لایه های کورویید عبارتند از:
- لایه عروقی بیرونی
- لایه مویرگی
- غشاي پایه بروخ
کارکرد اصلی کورویید تغذیه لایه بیرونی شبکیه است، با این حال حدس زده می شود که یکی دیگر از وظایف آن تنظیم حرارت شبکیه باشد تا به این شکل در کنترل فشار داخل چشمی نقش ایفا می کند. رنگدانه نور اضافی را جذب کرده و مانع از انعکاس نور می گردد.
ملانومای کورویید (Choroidalmelanoma)
از شایع ترین تومورهای چشمی در بین بزرگسالان که نوعی اختلال در سلول های پوستی تولید کننده ملانوم است.بعد از پوست ، چشم به دلیل داشتن سلول های پوستی تولید کننده ملانین شایع ترین محل بروز ملانوماست. این نوع سرطان معمولا علائم زود هنگام ندارد و این باعث ایجاد مشکل در تشخیص می شود.اگر ملانوم به موقع تشخیص داده شود نتایج درمان امیدوارکننده است اما در صورت تشخیص دیر هنگام ممکن است تومور به اندام های دیگر سرایت کند.
خال کورویید (Choroidalnaevus)
خال کورویید شبیه به خال هایی است که در سایر قسمت های بدن وجود دارد و معمولا مادر زادی است و اکثرا در کودکی – و به ندرت در دوران بلوغ- رشد می کند.
- نحوه بروز:خال های کورویید معمولا به طور تصادفی کشف می شوند. این خال ها در بسیاری موارد با جداشدگی شبکیه در ارتباط هستند. از اینرو فرد با علایمی مشابه از جمله دیدن نقاط متحرک، نور فلش مانند و کاهش میدان دید روبرو خواهد شد.
- بررسی ها: چنانچه خال های کوروییدی مشکوک باشند و یا در دوران بلوغ شروع به رشد کنند، چشم پزشک بایستی احتمال ابتلا به ملانوما را بررسی نماید
- درمان:خال های کوروییدی به خودی خود نیازی به مداخله درمانی ندارند. با این حال ضایعات مشکوک در ابتدای تشخیص توسط پزشک بایستی هر 3 تا 6 ماه - و بعدها هر 9 تا 12 ماه یکبار مورد بررسی قرار گیرند. پزشک برای بررسی تغییرات، درخواست عکس برداری از فوندوس خواهد کرد. مشاهدات نشان می دهد در مواردی که خال ها با جداشدگی شبکیه در ارتباط بوده اند، درمان فتودینامیک اثربخش بوده است.
خال کوروییدی در بیشتر موارد بی خطر است؛ گرچه ممکن است در موارد اندکی، کاهش قدرت بینایی فرد - طی سال های طولانی- را در پی داشته باشد.
همانژیوم کورویید
همانژیوم کورویید تومورهای عروقی خوش خیم و ناشایعی هستند که می توانند محدود یا منتشر باشند. تومورهای محدود به صورت تکی دیده می شوند و با ناهنجاری های موضعی یا عمومی ارتباطی ندارند. همانژیوم کورویید منتشر معمولا به عنوان بخشی از سندرم استورج- وبر (Sturge-Webersyndrome) رخ می دهد؛ که می تواند ثابت بوده و یا رشد کند. همانژیوم های کورویید تنها زمانی مشکل ساز می شوند که نزدیک به ماکولا و یا روی آن قرار گرفته باشند؛ و یا زمانی که محتویات آنها نشت کند. در اینگونه موارد همانژیوم های کوروییدی منجر به جداشدگی شبکیه می گردند.
- نحوه بروز:همانژیوم های کورویید محدود معمولا بین 20 تا 40 سالگی تشخیص داده می شوند و این زمانی است که ترشحات ناشی از جداشدگی شبکیه منجر به آسیب در بینایی فرد گردیده است. در حالی که همانژیوم های کورویید منتشر معمولا در بدو تولد مشاهده می شوند.
- بررسی ها: با استفاده از سونوگرافی، آنژیوگرافی فلوئورسین و ام آر آی.
- درمان: درمان فتودینامیک در برخی موارد موفقیت آمیز بوده است؛ حرارت درمانی و پرتو درمانی نیز روش های دیگر درمان این بیماری می باشند. در مطالعه ای نشان داده است زمانی که درمان همانژیوم کورویید محدود با روش فتودینامیک حداقل مشابه روش فتوکوآگولاسیون به وسیله لیزر حرارتی، در حفظ آناتومی چشم و حدت بینایی اثربخش است.
- پیش آگهی:حدت بینایی در تقریبا 50 درصد موارد به شش دوازدهم افت می کند (اغلب تا شش شصتم). درمان در اکثر موارد (و نه همیشه) حدت بینایی را به طرز اثربخشی بهبود می دهد.
تومور های متاستاتیک
90 درصد تومورهای متاستاتیک که مسیر یووه آ را درگیر می کنند، در کورویید رخ می دهند. علت این امر وجود میزان بالای عروق در کورویید می باشد.
- نحوه بروز: در این بیماری ممکن است کاهش حدت بینایی (به عنوان شایع ترین علایم)، و در برخی موارد دوبینی، ترس از نور، التهاب پلک، درد، گلوکوم ثانویه ، اگزوفتالمی و جداشدگی شبکیه رخ دهد. هر یک از این علایم می تواند به طور تصادفی کشف شود.
- بررسی ها: این بیماری به کمک سونوگرافی، آنژیوگرافی فلوئورسین، نمونه برداری و بررسی های عمومی بدن مثل آزمایش خونو عکس برداری مورد بررسی قرار می گیرد.
- درمان:طیف درمان با توجه به نوع ضایعه می تواند از زیرنظر گرفتن سیر بیماری (در صورت بدون علامت بودن بیمار و دریافت درمان سیستمیک) تا هر نوع درمان ذکر شده برای ملانوم کورویید از جمله تخلیه چشم در مورد چشم نابینای دردناک باشد. پرتو درمانی یک شیوه درمانی شایع است که در اکثر موارد کمک می کند قدرت بینایی بیمار تا حد امکان برای باقی عمر حفظ شود.
- پیش آگهی:پیش آگهی بیماری به سرطان های زمینه ای بستگی دارد.
اوسئوس کوریستومای کورویید (استئوم)
اوسئوس کوریستومای کورویید که استئوما (osteoma) نیز خوانده می شود، نوعی تومور خوش خیم و کمیاب با سرعت رشد اندک است که کلسیم به تدریج در آن رسوب کرده و استخوانی می شود. استئوما در هر دو چشم رخ می دهدو تقریبا در 25 درصد با پیشرفت نامتقارن بیماری همراه است. آسیب بینایی در نتیجه آسیب دیدگی شبکیه در محل ضایعه می باشد.
- همه گیر شناسی: 90 درصد از بیماران مبتلا به استئوما را زنان جوان تشکیل می دهند.
- نحوه بروز: اختلال تدریجی در بینایی، بین دهه دوم و سوم عمر بیمار اتفاق می افتد.
- بررسی ها: بررسی ها به کمک سونوگرافی و آنژیوگرافی فلوئورسین انجام می گیرد.
- درمان: این تومور به خودی خود نیازی به درمان ندارد؛ اما در مواردی که با تغییرات شبکیه همراه باشد، نیاز به لیزر درمانی دارد.
- پیش آگهی: این مساله بستگی به محل ضایعه دارد. چنانچه تومور بر روی ماکولا واقع شده باشد، می تواند بینایی فرد را تهدید کند.
ملانوسیتوما
در مورد تومور های ملانوسیتوما به طور خلاصه می توان گفت:
- این تومور که حاوی مقدار زیادی رنگدانه است، معمولا نزدیک به سر عصب قرار دارند. تومور ملانوسیتوما عموما خوش خیم است و نیازی به درمان ندارد؛ البته در بسیاری موارد احتمال تغییر حالت و بدخیم شدن آن نیز وجود دارد.
- شایع ترین مشکل در مورد این تومور این است که رشد موضعی آن، بافت های مجاور را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. این امر می تواند در 30 درصد موارد موجب آسیب به عصب آوران مردمک، در 10 درصد موارد باعث ایجاد مایع زیر شبکیهو در 70 درصد موارد منجر به بزرگ شدن نقطه کور گردد.
- در مواردی که تومور در حال رشد است، گزینه های درمانی اندکی پیش روی چشم پزشک وجود دارد. اما چنانچه تومور رشد بی رویه ای داشته باشد، تنها راه درمان – برای پیشگیری از گسترش تومور به قسمت های دیگر بدن- تخلیه چشم می باشد. این ضایعات بایستی از نظر تبدیل وضعیت – از خوش خیمی به بدخیمی- به صورت دوره ای مورد معاینه و بررسی قرار گیرند.
رتینوبلاستوما چیست؟
رتینوبلاستوما نوعی سرطان چشم است. رتینوبلاستوما معمولا در کودکان ایجاد می شود، با این حال گاهی اوقات ممکن است بزرگسالان نیز به آن مبتلا گردند. کودکان مبتلا، غالبابه صورت ژنتیکی این بیماری را از والدین خود به ارث می برند. کودکان دارای این ژن، معمولا در سنین پایین به این بیماری دچار می شوند و هر دو چشم درگیر این تومور می شود.
علایم رتینوبلاستوما
به عنوان یکی از علایم رتینوبلاستوما می توان گفت زمانی که با دوربین عکاسی از چهره فرد عکس گرفته شود، معمولا مردمک چشم که سیاه است در تصویر سفید دیده می شود. این مساله در تصویر روبرو به خوبی قابل مشاهده است. برخی دیگر از علایم رتینوبلاستوما عبارتند از: قرمزی چشم، تورم چشم و اينكه به نظر می رسد دو چشم به دو جهت مختلف نگاه می کنند.
درمان رتینوبلاستوما
- اینکه برای درمان رتینوبلاستوما کدام روش توسط متخصص چشم پیشنهاد شود، کاملا به نوع تومور و میزان سرایت سلول های سرطانی به بخش های دیگر بدن بستگی دارد. به طور کلی در همه روش های درمانی هدف اصلی این است که تا حد امکان قدرت بینایی فرد حفظ شود.
- روش های مختلفی برای درمان رتینوبلاستوما در دسترس است که عبارتند از شیمی درمانی، پرتو درمانی، لیزر درمانی، سرما درمانی، درمان های گرمایی و جراحی.