پذیرش اینترنتی

PRK و ليزيك

چهار شنبه 25 اسفند 1395
بازدید: 42020

جراحی اصلاح عیوب انکساری چشم (Refractive Surgery)

 

تصاویر در چشم چگونه تشکیل می شوند؟

همانگونه که در شکل 1 مشاهده می کنید پرتوهای نور از طریق سطح قدامی چشم که قرنیه نامیده می شود (A)، به چشم وارد شده، از حفره ای در عنبیه که مردمک نامیده می شود (B) عبور کرده و به عدسی می رسند (C). قرنیه و عدسی، وظیفه متمرکز نمودن پرتوهای نور راروی شبکیه (D)-که لایه ای حساس به نور در قسمت انتهایی چشم می باشد-بر عهده دارند. شبکیه پرتوهای نور را تبدیل به امواج عصبی کرده و این امواج از طریق عصب بینایی به مغز فرستاده می شوند. امواج عصبی در سطح مغز به عنوان تصویر تشخیص داده می شوند. حدود دو سوم از توان کانونی چشم مربوط به قرنیه و یک سوم دیگر آن مربوط به عدسی چشم می باشد.

 

عیوب انکساری چشم (Refractive errors)

 

میوپی (نزدیک بینی- Myopia)

در چشمی که مبتلا به نزدیک بینی است، توان کانونی قرنیه برای طول کلی چشم بسیار قوی است. تصاویر به جای آنکه روی پرده شبکیه تشکیل شوند، در جلوی آن تشکیل شده و در نتیجه اشیا تار دیده می شوند.

هیپرمتروپی (دوربینی- Hypermetropia)

در چشمی که مبتلا به دوربینی است، توان کانونی قرنیه برای طول کلی چشم بسیار ضعیف است. تصاویر به جای آنکه روی پرده شبکیه تشکیل شوند، در پشت آن تشکیل شده و در نتیجه اشیا تار دیده می شوند.

 

آستیگماتیسم (Astigmatism)

آستیگماتیسم زمانی روی می دهد که قرنیه از یک جهت نسبت به جهت دیگر انحنای بیشتری دارد. در این حالت، انحنای قرنيه در جهات افقي و عمودي مشابه یکدیگر نيست وشکل آن بیش از آنکه به توپ فوتبال شبیه باشد، به توپ راگبی شبیه است. اگر آستیگماتیسم شدید باشد، تصاویر کشیده، بهم ريخته و نامنظم خواهند بود و اشیا تار دیده می شوند.

 

عدم انطباق کانونی شدید (HoA)

گاهی اوقات، مشکلات بینایی پیچیده تر از مواردی هستند که در بالا بیان شدند. عدم انطباق کانونی شدید زمانی رخ می دهد که سطح قرنیه، غیر طبیعی باشد. شایع ترین مورد، عدم انطباق کانونی کروی و کوما می باشد؛ با این حال، انواع متفاوت دیگری نیز وجود دارند. HoA می تواند بر اثر جراحی های قبلی، تروما و یا بیماری های مختلف چشمی به وجود آمده باشد. در چشمی که دچار عدم انطباق کانونی شدید است، حتی استفاده از عینک یا لنزهای تماسی نرم نیز کیفیت پایین دید را بهبود نخواهد بخشید و تنها گزینه پیش رو برای چنین افرادی می تواند استفاده از لنزهای تماسی سخت یا جراحی اصلاح عیوب انکساری باشد.

 

تصویر 1: در این شکل، قرنیه (A)، عنبیه و مردمک (B)، عدسی (C) و شبکیه (D) نشان داده شده اند. در این تصویر رایج ترین عیوب انکساری مانند میوپی (M) و هیپرمتروپی (H) در مقایسه با یک چشم نرمال (E) نشان داده شده اند. همانطور که مشاهده می کنید در یک چشم با دید طبیعی، تصاویر دقیقا بر روی شبکیه تشکیل می شوند.

 

جراحی اصلاح عیوب انکساری (Refractive Surgery)

اکثر مشکلات عیوب انکساری چشم می توانند بوسیله جراحی، اصلاح شده و یا تا حد زیادی بهبود یابند.جراحی اصلاح عیوب انکساری واژه ای است که به طور عمومی برایجراحي ليزري اصلاح عيوب انكساري و همچنین برای اصلاح دید بوسیله کاشت لنز درون چشمیبه کار می رود. کاشت لنز درون چشمی را با عنوانجراحي قرار دادن لنز داخل چشمي فيكيك (phakic IOL) (با حفظ لنز طبيعي چشم) نیز می شناسند.

 

آیا من فرد مناسبی برای عمل جراحی اصلاح عیوب انکساری هستم؟

بدیهی است این عمل برای همه افراد مناسب نیست و از آنجایی که این عمل جراحی نیز مانند سایر روش های اصلاح عیوب انکساری محاسن و معایب خاص خود را دارد، ضروری است قبل از تصمیم گیری برای عمل،شرایط فعلی و بیماری های خود را با چشم پزشکتان در میان بگذارید و با وی مشورت نمایید.

جهت کاهش عوارض جراحی و اطمینان از نتایج رضایت بخش آن در دراز مدت،فرد باید شرایط ویژه ای داشته باشد تا برای این عمل پذیرش گردد.

برخی از معیارهای پذیرش مورد نیاز برای این عمل به شرح زیر است:

سن فرد بایدحداقل 21 سال باشد.برای خانم ها، نباید در دوران بارداری یا شیردهی باشند.فرد نباید مبتلا به هیچگونه بیماری مربوط به قرنیه باشد.شماره عينك يا لنز تماسي باید حداقل به مدت يكسال ثابت مانده و تغيير نكرده باشد.در نهایت با وجود تمام این بررسی ها، خطرات، عوارض احتمالی و اثرات جانبی بالقوه مرتبط با هر روش،بر عهده خود فرد می باشد؛ چرا که مراقبت های پس از عمل –که بر نتایج عمل اثرگذار است- کاملا بستگی به شخص دارد (به قسمت های بعد مراجعه نمایید).

 

جراحی لیزری اصلاح عیوب انکساری (Laser Refractive Surgery)

اصول کلی جراحی لیزری اصلاح عیوب انکساری

جراحی لیزری اصلاح عیوب انکساری که با استفاده از لیزر اگزایمر (لیزر اختصاصی چشم پزشکی) انجام می گیرد، به منظور تغییر شکل اصلی قرنیه و اصلاح دائمی قدرت انکساری (تقویت یا کاهش) انجام می شود.در این بیمارستان، از لیزر اگزایمر TENEO استفاده می شود که در یک ثانیه بیش از 750 پرتوی لیزری را گسیل می کند. همین ویژگی، این لیزر را به يكي از سریع ترین لیزر موجود در بازار تجهیزات چشم پزشکی تبدیل کرده است.پرتوهای لیزر با روشي بسيار دقيق از طريق tracker 6-D هدايت شده و در یک ثانیه 1060 حرکت چشم را اسکن و دنبال می کنند.

برای درمان میوپی (نزدیک بینی- myopia) پزشک جراح با استفاده از لیزر، برشی از بافت مرکزی قرنیه را بر می دارد؛ بدین ترتیب سطح قرنیه هموار شده و قدرت کانونی چشم کاهش می یابد. برداشتن این بافت طی یک پروسه پیچیده و برنامه ریزی شده در کامپیوتر، توسط جراح انجام می شود.

چنانچه ميوپي شديد باشد يا اینکه ضخامت قرنيه خيلي نازك باشد، ليزر روش مناسبي به حساب نمی آید، چرا که لیزر بافت زيادي را بر مي دارد و بدین ترتیب قرنيه به طور بالقوه ضعيف مي شود و احتمال ابتلا به قوز قرنیه (keratoconus) افزایش می یابد. در چنین مواردی، جراحي قرار دادن لنز داخل چشمي فيكيك (با حفظ لنز طبيعي چشم) می تواند یک جایگزین مناسب باشد؛ البته نوع عمل جراحی با توجه به شرایط چشم شما توسط پزشک جراح انتخاب و توصیه می گردد.

برای درمان هیپرمتروپی، پزشک جراح به کمک لیزر حالت مارپيچي (دونات شكل) بافت محيطي قرنيه را بر می دارد؛ بدین ترتیب شیب بخش مرکزی قرنیه بیشتر شده و قدرت کانونی چشم افزایش می یابد.

در درمان آستیگماتیسم، بافت مورد نظر طبق یک الگوی بیضی شکل به کمک لیزر برداشته می شود. در این روش لیزر تنها برخی نواحی قرنیه را به طور انتخابی تغییر شکل می دهد تا در نهایت یک سطح صاف و متقارن به دست آید (تغییر شکل قرنیه توسط لیزر در این عمل، شبیه به تغییر و تبدیل یک توپ راگبی به یک توپ فوتبال است).

در درمان عدم انطباق کانونی شدید (HoA)، پزشک جراح به کمک روش درمان چشمی به کمک جبهه امواج (Corneal or Ocular WavefrontTratment) که فرآیندی پیچیده می باشد، درمانرا انجام می دهد. این روش درمانی که بر اساس عدم انطباق کانونی چشمی یا قرنیه ای صورت می گیرد، برای هر شخص منحصر بفرد بوده و مختص شرایط چشمی و قرنیه ای وی می باشد. برای اصلاح عدم انطباق کانونی شدید (HoA)، نمی توان روش جراحي قرار دادن لنز داخل چشمي فيكيك (با حفظ لنز طبيعي چشم) را به کار گرفت.

 

انواع جراحی های لیزری اصلاح عیوب انکساری چشم

جراحی های لیزری اصلاح عیوب انکساری چشم را می توان به دو دسته اصلی تقسیم نمود: لیزیک (LASIK) و برش سطحی (Surface Ablations).

در عمل لیزیك يك لايه (فلپ) از سطح قرنيه را بلند کرده و تغيير شكل اصلي روي قرنيه را بر روي بخش زيرین فلپ انجام مي دهند؛ این در حالی است که در روش برش سطحی تغییر شکل مستقیما بر روی سطح قرنیه انجام می گیرد.

 

برش سطحی (Surface Ablations)

در روش برش سطحی، اپیتلیوم قرنیه با استفاده از تکنیک های جراحی گوناگونی از قبیل PRK، LASEK، Epi-LASIK و Trans-PRK برداشته می شود.(اپیتلیوم بیرونی ترین لایه قرنیه است که هر چند روز یکبار خود بخود دوباره تولید می شود).برداشتن اپیتلیوم شبیه به ایجاد یک خراش بر روی سطح چشم می باشد، که البته  با روشی کنترل شده صورت می گیرد. پس از آن، لیزر اگزایمر(همان لیزری که در عمل لیزیک نیز استفاده می شود)، استروما را -که لایه زیرین اپی تلیوم می باشد- تغییر شکل می دهد. بهبود اپیتلیوم 4 تا 6 روز به طول می انجامد و براي محافظت از چشم در این مدت، يك لنز تماسي پانسمان با شماره صفر روي سطح چشم قرار داده مي شود.

ناراحتی های اولیه پس از عمل در برش سطحی بیشتر از عمل لیزیک است، با این حال روش برش سطحی برای بیمارانی با شرایط زیر بسیار مناسب تر می باشد:

تنها تفاوت روش های مختلف برش سطحی (Surface Ablations)، تفاوت آنها در نحوه برداشتن اپیتلیوم است. در PRK (پی آر کی)، اپیتلیوم به طور مکانیکی با استفاده از یک جسم غیر تیز توسط جراح برداشته می شود. در عمل لازک (LASEK)، بافت اپیتلیوم به طور مکانیکی و با استفاده از الکل رقیق شده و یک جسم غیر تیز توسط جراح برداشته می شود (استفاده از الکل در این روش در مقایسه با PRKموجب آسان تر شدن عمل و درد کمتر در هنگام برداشتن اپیتلیوم خواهد شد). در Epi-LASIK، برداشتن اپیتلیوم با استفاده از یک دستگاه با تیغه کند انجام می شود، در حالی که در TRANS-PRK، این بافت به طور کامل توسط لیزر برداشته می شود و پزشک جراح دخالت چندانی در آن ندارد. روش برش سطحی آخرین و به روز ترین روش درمانی موجود است، با این حال برای اصلاح همه انواع عیوب انکساری چشم مناسب نمی باشد.

در نهایت این پزشک جراح است که با بررسی نتایج آزمایش های اولیه و ارزیابی تمامی شرایط بیمار، مناسب ترین روش درمانی و نوع عمل جراحی را برای هر فرد توصیه می نماید. بدین ترتیب برای انتخاب نوع عمل با پزشک خود مشورت کنید.

در برش سطحی، بهبود دید فرد به آرامی صورت می گیرد؛ از اینرو حداقل 5 تا 7 روز طول می کشد تا بتوانید به محل کار خود برگردید؛ واضح است که دوره بهبودی در این روش طولانی تر می باشد. به تدریج یک هفته پس از عمل می توانید رانندگی کنید. ممکن است بینایی شما تا یک ماه پس از عمل کاملا بهبود پیدا نکند، اما اغلب بینایی شما پس از چندین هفته تا حد زیادی بهبود خواهد یافت. در برخی از بیماران نیز ممکن است دوره بهبودی طولانی تر باشد.

در برش سطحی، 3 تا 5 روز پس از عمل احساس درد یا ناراحتی در چشم ها خواهید داشت و علاوه بر آن در این مدت چشم ها به شدت به نور حساس خواهند بود.

بیماران به طور معمول بایستی یک روز پس از عمل جهت معاینه به پزشک جراح خود مراجعه نمایند. یک ماه وسه ماه بعد از عمل نیز باید مجددا توسط پزشک خود ویزیت شوند.

 

به طور کلی کدام عمل مناسب تر است؟ لیزیک یا برش سطحی؟

بهبود کیفیت بینایی در نخستین ماه پس از عمل، در هر دو عمل لیزیک و برش سطحی به یک میزان است (البته روند بهبودی در طول نخستین ماه پس از عمل، در لیزیک سریع تر است). در عمل لیزیک بهبود بینایی فرد تنها چند روز به طول می انجامد و روند سریعی را طی خواهد کرد؛ حال آنکه در روش برش سطحی حداقل یک هفته طول می کشد تا بتوانید رانندگی کنید؛ لازم به ذکر است در هر دو عمل لیزیک و برش سطحی، بهبود کامل بینایی 3 ماه یا بیشتر طول می کشد، چرا که هنوز تغییرات کوچکی می توانند رخ دهند که در ارتقای کیفیت بینایی موثر خواهند بود.

 

آیا لازم است این عمل جراحی را در آینده دوباره تکرار کنم؟

گاهی اوقات 3 تا 4 ماه پس از عمل ممکن است فرد متوجه شود که دید وی به طور کامل تصحیح نشده است و یا اینکه پس از مدتی کیفیت دید رو به کاهش می گذارد. در چنین مواردی لازم است فرد تحت درمان مجدد اصلاح قرنیه قرار گیرد. موقعیت دوم که مرحلهعود بیماری (regression) نامیده می شود، ممکن است ماهها یا حتی سالها پس از نخستین عمل رخ دهد.

در عمل لیزیک، اصلاح قرنیه با بلند کردن فلپ اولیه انجام می شود؛ در حالی که در روش برش سطحی، همان جراحی اولیه بایستی مجددا تکرار گردد. لازم به ذکر است سرعت بهبود و ریکاوری در عمل جراحی ثانویه، بسیار کند تر از جراحی اولیه می باشد. گاهی اوقات ممکن است چشمی که ماهها پیش تحت عمل لیزیک قرار گرفته است - در مقایسه با چشمی که اخیرا اصلاح قرنیه شده است- نیاز به یک فلپ جدید داشته باشد. در چنین موقعیتی، بهتر است به جای بلند کردن این فلپ، با بهره گیری از روش Surface Ablation سطح روی فلپ لیزیک شده برداشته شود.

 

ریسک ها، عوارض جانبی و احتمالی این عمل جراحی چیست؟

همانگونه که هر نوع عمل جراحی در کنار مزایای خود، معایبی نیز خواهد داشت، لذا عمل لیزیک و برش سطحی نیز بدون عوارض نخواهد بود؛ اما خوشبختانه این عوارض بسیار نادر و کمیاب هستند. برخی از مواردی که در این زمینه می توان به آنها اشاره کرد، عبارتند از:

خوشبختانه این عوارض به کمک عینک، لنز های تماسی یا عمل لیزیک مجدد بهبود می یابند. اکثر عوارض پس از عمل، بدون اینکه موجب کاهش دید شوند، قابل درمان هستند و از دست رفتن دایمی بینایی تاکنون نادر بوده است. گاهی اوقات نیز ممکن است دید فرد بعد از عمل حتی به کمک عینک یا لنز های تماسی بهتر از میزان بینایی قبل از عمل نشود.

می توان گفت تقریبا همه افراد خشکی چشم را تجربه خواهند کرد و قدرت بینایی فرد در طول روز تغییر خواهد کرد. در اکثر افراد این علایم یک ماه پس از عمل به تدریج محو خواهد شد؛ در حالی که ممکن است برخی دیگر این نشانه ها را تا مدت زمان زیادی تجربه نمایند. برخی دیگر از عوارض جانبی این عمل می تواند شامل موارد زیر باشد: لکه های قرمز روی اسکلرا (سفیدی چشم) تا چند هفته پس از عمل لیزیک، احساس ناراحتی در چشم، تاری دید، خشکی چشم، احساس خارش، دیدن هاله، نور خیره کننده یا پخش نور چراغ در شب، و حساسیت به نور.

بسیاری از این عوارض جانبی به مرور زمان رفع خواهند شد، اما در برخی موارد نادر این احتمال وجود دارد که به صورت دایمی ادامه یابند. ممکن است فرد دچار عفونت چشمی شود که در این صورت پزشک با تجویز آنتی بیوتیک چشمی آن را درمان خواهد نمود. در موارد نادر ممکن است عوارض جانبی پس از عمل لیزیک، روی فلپ اتفاق بیفتد و نیاز به یک جراحی دیگری وجود داشته باشد. در روش برش سطحی نیز ممکن است در موارد نادر مرکز قرنیه تار شود و خوشبختانه یک جراحی مجدد می تواند به بهبود شرایط کمک کند. حتی پس از انجام عمل جراحی اصلاح عیوب انکساری نیز برخی افراد بایستی برای برخورداری از دید کامل، از عینک یا لنز های تماسی استفاده کنند. در هر حال باید پذیرفت که عمل جراحی، عینک و لنز های تماسی، هر کدام در کنار مزایای خود، معایب و محدودیت هایی را با خود به همراه دارند.

استفاده از عمل لیزیک (LASIK) و برش سطحی (Surface Ablation)، هیچ کدام نمی توانند پیرچشمی را –که با افزایش سن مرتبط است و در اثر سفت شدن عدسی چشم رخ می دهد و منجر به کاهش قدرت تمرکز کانونی برای دید نزدیک بین می شود- تصحیح نمایند. حتی کسانی که دید دوربین عالی دارند، تقریبا از 40 سالگی به بعد برای مطالعه نیاز به عینک نزدیک بین خواهند داشت - خواه تحت عمل جراحی اصلاح عیوب انکساری قرار بگیرند یا نگیرند.

 

پیرچشمی (Presbyopia)

پیرچشمی عارضه ای طبیعی و اجتناب ناپذیر است که با افزایش سن و تقریبا از 40 سالگی به بالا در افراد دیده می شود. زمانی که شخص در دیدن اشیای نزدیک، مطالعه و نگاه کردن به صفحه کامپیوتر با مشکل مواجه می شود و نوشته ها را به سختی تشخیص می دهد، بدین معناست که عارضه پیرچشمی بروز یافته است. این عارضه زمانی رخ می دهد که چشم توانایی تمرکز بر اشیا نزدیک را از دست داده باشد- که این اتفاق به دلیل سخت شدن عدسی طبیعی چشم به وقوع می پیوندد. می توان گفت پیرچشمی به طور معمول تقریبا از سن 40 سالگی آغاز شده و تا 65 سالگی کامل می شود.

درمان های جراحی برای پیرچشمی

هنوز هیچ روش قطعی برای درمان پیرچشمی وجود ندارد و باید پذیرفت که تمام روش های درمانی به کمک جراحی می توانند شرایط را تا حد معینی – نه به طور کامل- بهبود ببخشند و در کنار مزایای خود، نقاط ضعفی هم دارند. در اين مركز هيچ نوع جراحي جهت درمان پيرچشمي انجام نمي شود.

بهترین روش درمان برای من کدام است؟

در اصلاح عیوب انکساری چشم، نمی توان گفت برای هر فرد تنها یک روش وجود دارد که بهترین روش درمانی برای وی به حساب می آید. پس از انجام آزمایش های تخصصی چشم و در میان گذاشتن نیاز های روزمره و شغلی خود با فوق تخصص قرنیه و مشورت با وی، او می تواند با توجه به شرایط و نتایج آزمایش ها، بهترین شیوه درمانی را به شما توصیه نماید.

 

آیا شما شرایط لازم برای انجام عمل اصلاح عیوب انکساری را دارید؟

چنانچه شرایط زیر را داشته باشید، روش عمل اصلاح عیوب انکساری برای شما مناسب بوده و می توانید از نتایج آن بهره مند شوید:

چنانچه با استفاده از عینک یا لنز های تماسی هیچ مشکلی ندارید و کاملا راضی هستید؛ یا اگر حاضر نیستید شرایط عدم اطمینان بعد از عمل را بپذیرید، عمل اصلاح عیوب انکساری برای شما روش درمانی مناسبی به شمار نمی آید.

حقایقی مهم:

 

نکات بسیار مهم

برای انجام آزمایش های اولیه قبل از عمل آماده شوید:

 

 


خانه

نوبت اینترنتی

تماس با ما